MACAHEL’İN TANITIMI

A. Camili (Macahel) Yöresi

Camili, Artvin'in Borçka ilçesine bağlı 6 köyden (Camili, Düzenli, Efeler, Kayalar, Maral, Uğur) oluşan coğrafi bir bölgedir. Sözü geçen 6 köy, belirli bir dönem, Camili Köyü merkezli bucak (nahiye) olarak da yönetilmiştir. Bu nedenle Camili ismi, halen 6 köyü kapsayan bir anlama da sahiptir.   

Yörenin eski adı Macahel (veya Maçahel) olup, bu isim de halen kullanılmaktadır. Borçka-Camili karayolu üzerinde yüksekliği 1830 m. olan geçit, "Maçahel Geçidi" (Küçük Yayla) olarak anılır.

Tarihsel ve coğrafi olarak Macahel yöresi, Türkiye'den komşu ülke Gürcistan'a bağlı Acaristan Özerk Cumhuriyeti sınırları içerisine doğru yayılan uzun bir vadinin genel adıdır. Vadiye Macahela (veya Maçahela) vadisi de denir. Vadi boyunca akan, ana kollarını Uğur-Maral ve Efeler derelerinin oluşturduğu akarsu Macahel Suyu olarak anılmakta olup, sınırı geçtikten sonra, Acar Suyu'ndan önce sağdan Çoruh Nehrine karışır. Bu akarsunun, dolayısıyla vadinin sağında ve solunda toplam (göçlerden önce) 26, (göçlerden sonra) 18 köy bulunmaktadır.

Macahel vadisinin Türkiye tarafında bulunan ve yukarıda sayılan 6 köy Camili (Macahel) yöresini oluşturmakta olup, Yukarı Macahel olarak da anılır. Vadinin Acaristan tarafında kalan bölümünde (Aşağı Macahel'de) 12 köy mevcuttur. Belirtmek gerekir ki Camili Köyü, geçmişte de yörenin merkezi olmuştur.

B. Yöre Köyleri

Camili (Macahel) Yöresi, 6 köyü içermektedir. Alfabetik sıraya göre köyler hakkında kısa bilgiler:

1. CAMİLİ KÖYÜ

Genel Bilgiler: Daha önce Camili (Macahel) bucağının (nahiyesinin) merkezi olan Camili Köyü, bu nedenle resmi olarak "Camili Bucak Merkezi Köyü" olarak anılır. Köyün eski ismi Hertvis'dir. Bu kelime, "Hevi" (dar ve derin dere/vadi) ile "irtvis" (karışma, birleşme) kelimelerinin bileşimi olup, "dereler/sular birleşiyor" anlamını taşır. Gerçekte ise Efeler deresi ile Uğur-Maral dereleri Camili'de birleşmektedir.

Halen bucak yönetimi bulunmasa da Camili Köyü yörenin merkezi konumundadır. Camili Köyü'nde bulunan sağlık ocağı, PTT acentası, yatılı ilköğretim okulu ve jandarma karakolu diğer köylere de hizmet veren tek kuruluşlardır. Yöre köylerinin yerel idare birliği Camili Köyler Birliği'nin merkezi, Camili Köyü'dür. 

Coğrafi Konum: Borçka-Camili Karayolu'nda, Düzenli Köyü'nden sonra bulunan Camili, Borçka'ya 50 km, Artvin'e ise 82 km uzaklıktadır.

Nüfus: Köy nüfusu 1990 sayımında 288, 1997'de 187 ve 2000'de 271 olarak sayılmıştır. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre ise Köyün nüfusu, 2007'de 159, 2008'de 150, 2009'da 163 ve 2010'da 165 (91 erkek, 74 kadın) kişidir. 

2. DÜZENLİ KÖYÜ

Genel Bilgiler: Köyün eski ismi "Zed(a)vake" olup, "yukarıdaki düzlük" anlamındadır. Gerçekten de Düzenli Köyü, coğrafi yapısı itibariyle Camili Köyü'ne nazaran yukarıda kalan, nispeten düz bir yapıya sahiptir.

Coğrafi konum: Borçka-Camili Karayolu üzerinde, Macahel Geçidi'nden (Küçük Yayla'dan) sonraki ilk köy olan Düzenli, Borçka'ya 44 km, Artvin'e ise 76 km uzaklıktadır.

Nüfus: Köy nüfusu, 1990 sayımında 469, 1997'de 293 ve 2000'de 347 olarak sayılmıştır. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre ise Köyün nüfusu, 2007'de 211, 2008'de 243, 2009'da 226 ve 2010'da 219 (115 erkek, 104 kadın) kişidir.

3. EFELER KÖYÜ

Genel Bilgiler: Köyün eski ismi "Eprat" olup, "büyük kayalıklar" anlamındadır. Coğrafi yapısı itibariyle de yüksek kayalıkların üzerinde bulunmaktadır. Bunun dışında "Eprat" kelimesinin, Fırat nehrinin diğer dillerideki karşılığı olan "Euphrates" sözcüğü temelinde, "prati / evprati" şeklindeki telaffuza dayalı olduğu da ileri sürülebilir. Bu takdirde kelimenin Efeler Deresi ile ilişkili olduğu da düşünülebilir.

Coğrafi konum: Macahel Geçidi'ni geçtikten sonra, Borçka-Camili Karayolununun  karşı tarafından yer alan Efeler, Borçka'ya 56 km, Artvin'e ise 88 km uzaklıktadır.

Nüfus: Köy nüfusu, 1990 sayımında 385, 1997'de 245 ve 2000'de 267 olarak sayılmıştır. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre ise Köyün nüfusu, 2007'de 150, 2008'de 167, 2009'da 158 ve 2010'da 164 (87 erkek, 77 kadın) kişidir. 

4. KAYALAR KÖYÜ

Genel Bilgiler: Köyün eski ismi "Kva(e)bi(s)tav" olup, "kayaların başı" anlamındadır. Coğrafi yapısı itibariyle de yüksek kayalıkların başında bulunmaktadır.

Coğrafi konum: Macahel Geçidi'ni geçtikten sonra, Borçka-Camili Karayolunun karşı tarafında yer alan Kayalar, Borçka'ya 59 km, Artvin'e ise 91 km uzaklıktadır.

Nüfus: Köy nüfusu, 1990 sayımında 123, 1997'de 56 ve 2000'de 87 olarak sayılmıştır. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre ise Köyün nüfusu, 2007'de 30, 2008'de 61, 2009'da 66 ve 2010'da 85 (44 erkek, 41 kadın) kişi olup, yöre köyleri arasında en az nüfusa sahip köydür.

                                         5. MARAL KÖYÜ          

Genel Bilgiler: Resmi olarak, "Maralköy" adıyla anılır. Eski ismi Mindiyet'tir. Bu kelimenin, Camili Köyü'nün devamında yer alması itibariyle bitişik, yakın, komşu yöre (mindevne, midamo) anlamına geldiği belirtilmektedir. Başka bir görüşe göre ise mindiyet, eğimli düzlük demektir.    

Coğrafi konum: Borçka-Camili Karayolunun devamındaki yer alan Maral, Borçka'ya 59 km, Artvin'e ise 91 km uzaklıktadır.

Nüfus: Köy nüfusu, 1990 sayımında 530, 1997'de 308 ve 2000'de 379 olarak sayılmıştır. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre ise Köyün nüfusu, 2007'de 196, 2008'de 294, 2009'da 271 ve 2010'da 262 (129 erkek, 133 kadın) kişi olup, yörenin kalabalık köyüdür.

Başlıca Mahalleleri: 1. Ürünlü (İremet), 2. Samanlı (Osanet-Kavtaret), 3. Aktoprak (Givyet), 4. Yoğuntaş (Zemtkis), 5. Bağcılar (Sivnaret), 6. Esençay (Kortanet), 7. Yediveren (Coyet/Coryet), 8. Çalıveren (Didtke), 9. Çalıdiken (Gogortke), 10. Akkoç (Vel- Bir kısmı Uğur Köyü'ne bağlı).

Alıntı: "(...) Samanlı’da samanlarımızı doldurur, Aktoprak’ta toprağa basar, Yoğuntaş’ta hislerimizi zirveleştirir, Bağcılar’da bahçıvanlık yapar, Esençay’da baldan tadar, Yediveren’de familyanın en büyüğü Ebubekir Ağa’nın ruhuna Fatiha okur, Çalıdiken’de dikenlerle, Çalıveren’de çalılarla hemhal olur, ardından çağlayana uzanır, Akkoç’tan bayramlık koç alır, Ürünlü’de mahsul toplar, ardından intibalarımıza devam ederiz. (...)" (tamamı için tıklayınız: Zülküf Yeşilyurt, Yeşil İntibalar)

                                  6. UĞUR KÖYÜ    

Genel Bilgiler: Resmi olarak, "Uğurköy" adıyla anılır. Eski ismi "Akriya" olup, "ekli, bitişik" anlamındadır. Bu isim Maral Köyü ile olan ilişkisinden kaynaklanmaktadır.

Coğrafi konum: Borçka-Camili Karayolu'nun devamında Maral Köyü'nden hemen sonra bulunan Uğur, Borçka'ya 60 km, Artvin'e ise 92 km uzaklıktadır. İl ve İlçe merkezine en uzak bulunan köydür.

Nüfus: Köy nüfusu, 1990 sayımında 358, 1997'de 219 ve 2000'de 259 olarak sayılmıştır. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre ise Köyün nüfusu, 2007'de 198, 2008'de 197, 2009'da 191 ve 2010'da 227 (119 erkek, 108 kadın) kişidir.